Therapeutische verdiepingsmodules

In deze module krijgt u verdiept inzicht in hoe mensen hun emoties reguleren en waarom ze dit doen. U leert hoe u cliënten kunt begeleiden bij het herkennen, erkennen en (anders) uiten van hun emoties. Daarbij is het belangrijk dat u onderscheid leert maken tussen uw eigen emoties en die van de cliënt. U verwerft
fysiologische kennis van de hersenen en emoties, leert onderscheid te maken tussen copingsstijlen die leiden tot positieve ontwikkeling of juist problematisch gedrag. Specifiek is er aandacht voor dialectische gedragstherapie die zich richt op het beheersbaar maken van (sterke) emoties en vaak wordt ingezet bij borderline problematiek.

Met behulp van Acceptance and Commitment Therapy (ACT) leert u cliënten het zinloze gevecht tegen vervelende gedachten, emoties en lichamelijke sensaties te staken. Hierdoor kunnen zij zich richten op dingen die ze echt belangrijk vinden in het leven. De focus in de therapie ligt op het vergroten van de psychologische flexibiliteit door het inzetten van gerichte oefeningen en metaforen die samenhangen met de zes zuilen van ACT: Mindfulness, Acceptatie, Zelf als context, Defusie, Waarden en Toegewijde actie.

In deze module leert u inschatten wanneer een gezins- of relatiesessie het proces van de cliënt ondersteunt. U leert hoe u als therapeut gezinnen kunt ondersteunen om de onderlinge verbinding te herstellen en de sfeer te verbeteren.

Gezinnen en relaties bestaan er in alle soorten en maten. Elk gezin heeft een eigen dynamiek, maar wat alle gezinnen gemeen hebben, is dat ze vanuit liefde zijn ontstaan. Hiervan uit ontstaan er verbindende patronen die de relatie bekrachtigen, waardoor er veiligheid ontstaat en er sprake is van onderlinge waardering en ondersteuning. Op het moment dat angst, teleurstelling en/of wrok op de voorgrond treden en het dagelijks leven gaan beheersen, ontstaan er ontwrichtende patronen die leiden tot onveiligheid, conflict en verwijdering. Denk bijvoorbeeld aan voortdurende ruzies tussen kinderen, onbereikbare pubers, een gezinslid met ernstige fysieke of psychische klachten, verlies- en rouwervaringen. Deze ontwrichtende patronen hebben invloed op de individuele therapie. Het is dan voor de cliënt en zijn systeem helpend om een of meerdere gezins- of relatietherapie sessies in te zetten. Dit geeft de therapeut de uitdaging om op een positieve manier met alle gezinsleden in contact te zijn en naast hun lijden, angst en pijn ook hun inzet en liefde te zien en deze zichtbaar te maken. Tijdens deze sessies staat niet het oplossen van de hulpvraag maar de dialoog tussen de gezinsleden centraal en het versterken van het gezin/relatie.

In deze module wordt ingegaan op de belangrijkste psychische problemen en stoornissen die gedurende de ontwikkeling van kind tot volwassenen kunnen optreden, waaronder autisme, adhd, eetstoornissen en middelengebruik. Omdat er zelden één oorzaak kan worden aangewezen voor de verstoorde ontwikkeling, staan we stil bij verschillende bronnen, zoals opvoeding, erfelijke factoren en omgevingsfactoren die hierin een rol spelen. Omdat psychische problemen die in de jeugd ontstaan niet vanzelf stoppen bij het volwassen worden, is het belang van preventie en vroegtijdige behandeling groot. Vanuit een interactieve benadering gaan we in op verschillende behandelmethoden en krijgt u aanknopingspunten voor uw therapeutisch handelen. Daarbij is er ook aandacht voor psycho-educatie.

Een goede hechting met ouders of andere primaire opvoeders in de eerste levensjaren is bepalend voor een goede ontwikkeling van een kind en vormt de basis voor latere zelfstandigheid en het vermogen om wederkerige, affectieve relaties aan te gaan. Het ontbreken van basisveiligheid in de jonge jaren kan grote gevolgen hebben voor het ontwikkelen van gevoelens van veiligheid, (zelf)vertrouwen en exploratiedrang. In de therapeutische praktijk zult u regelmatig te maken krijgen met cliënten met (ernstige) problemen die terug te voeren zijn op een verstoorde hechtingsrelatie. In deze module leert u hoe u hechtingspatronen en -thema’s kunt herkennen en hoe u cliënten kunt ondersteunen bij het doorbreken ervan.

Aandachtspunten:
• Prenatale - perinatale - postnatale hechting
• Hechtingsproblematiek bij kinderen, jongeren en volwassenen
• Hechtingstrauma
• Overdracht en tegenoverdracht in de therapie

Als herinneringen aan één of meerdere schokkende ervaringen zich blijven opdringen, spreken we van trauma, bijvoorbeeld een ongeluk, overval, pesterijen, aanranding en misbruik. Cliënten kampen met klachten als indringende herinneringen, flashback, nachtmerries, vermijdings- en schrikreacties en stress. Deze klachten kunnen op den duur uitmonden in angst- of paniekaanvallen, somberheid en depressieve klachten, onzekerheid in sociale situaties en een negatief zelfbeeld. Hierdoor wordt hun functioneren op allerlei levensgebieden ernstig beperkt. In deze module leert u hoe u cliënten kunt begeleiden bij het verwerken van traumatische ervaringen. U helpt hen los te komen van ongewenste emoties en automatische herinnering. Daarbij is het belangrijk om meer inzicht te verwerven in het complexe samenspel tussen verleden en heden, brein en lichaam. U leert werken met de kortdurende therapievormen EMDR (Eye Movement Desensitisation and Reprocessing) en RDI (Resource Development and Installation) en Lichaamsgerichte therapievormen.

Aandachtspunten:
• De werking van het geheugen
• Expliciete en impliciete traumatische herinneringen
• Het gebruik van het lichaam als hulpbron
• Toepassen EMDR-basisprotocol
• Herstel balans draagkracht-draaglast en versterken zelfbeeld m.b.v. RDI

In deze module staat het toepassen van hypnotisch taalgebruik en benutten van beelden in het verhaal van de cliënt centraal. Een belangrijk uitgangspunt dat we in de therapie hanteren, is dat mensen alle benodigde hulpbronnen in huis hebben of kunnen ontwikkelen om hun doelen te bereiken. Soms hebben zij de hulp van u als therapeut nodig om hun eigen schatkist te ontsluiten. Hiervoor kunt u op een bewuste, gezonde en veilige manier gebruik maken van het spontane en natuurlijke vermogen van mensen om in trance te gaan. Met behulp van trance begeleidt u hen naar een bewustzijnstoestand van verhoogde concentratie.
Terwijl de aandacht de cliënt zich steeds verder naar binnen richt, stimuleert u hen via het werken met beelden uit de ‘probleemtrance’ te stappen en op onbewust niveau te zoeken naar passende oplossingen voor hun vraag.

Aandachtspunten:
• Stimuleren innerlijk zoekproces met hypnotisch taalgebruik
• Werken met standaardvisualisaties en ego-versterkingen
• Inzetten van symboliek, suggesties en metaforen op maat

Ieder mens voelt zich wel eens bang of angstig. Als zich een spannende, nieuwe situatie aandient of wanneer er sprake is van bedreiging zijn angstgevoelens en bijbehorende lichamelijke verschijnselen veelal functioneel. Als de angstklachten echter aanhouden, geregeld komen opzetten of niet in verhouding staan tot de situatie kan er een angststoornis ontstaan. Zeker onder kinderen en jongeren komen angststoornissen relatief veel voor. Hun ontwikkeling en hun eigen functioneren en dat van het gezin kunnen hierdoor sterk worden beperkt. In deze module krijgt u zicht op verschillende soorten angststoornissen (paniekaanval, sociale fobie (faalangst), dwanggedachten en -handelingen etc.) en de behandeling ervan. We richten ons met name op verschillende behandelingsmethoden afkomstig uit de Cognitieve gedragstherapie en Hypnotherapie.

Spanning en stress horen bij het leven en stimuleren ons tot het leveren van goede prestaties. Problemen ontstaan wanneer we langdurig onder spanning komen te staan en de stress chronisch wordt. In de therapeutische praktijk zult u veelvuldig te maken krijgen met mensen die ver over hun eigen grenzen zijn gegaan en kampen met klachten van uiteenlopende aard: uitputting, slapeloosheid, lusteloosheid, neerslachtigheid, zinloosheid, vergeetachtigheid, het gevoel te kort te schieten etc. Belangrijk is dat u als therapeut in staat bent de klachten van uw cliënten goed te duiden. Is er sprake van chronische stress, overspannenheid, burn-out of depressie? U leert in deze module klachten die samenhangen met burn-out en depressie te herkennen en krijgt u handvatten aangereikt om passende hulpverlening te bieden.

In deze module komen uiteenlopende aspecten van seksualiteit aan de orde. U onderzoekt het thema vanuit uw persoonlijk perspectief: Wat zijn uw overtuigingen, waarden en normen ten aanzien van seksualiteit? Overdracht en tegenoverdracht: Hoe is dit bij u verankerd? Er is er aandacht voor de seksuele ontwikkeling van mensen vanuit het perspectief van de ontwikkelingspsychologie. U leert hoe u gesprekken kunt vormen met kinderen, jongeren en volwassenen over seksualiteit. Verder komen vormen van seksueel misbruik en overlevingsstrategieën aan de orde. We maken gebruik van het ‘vlaggensysteem’, waarbij seksualiteit, wensen en grenzen, criteria en gradaties van grensoverschrijdend gedrag bespreekbaar worden gemaakt. Ook is er aandacht voor maatschappelijke tendensen en de actualiteit.

Als therapeut zult u vaak in aanraking komen met vele vormen van verlies. Niet alleen afscheid nemen van dierbaren, maar ook verlies van werk, gezondheid, relaties en vriendschappen, hoop en verwachtingen kunnen mensen, jong en oud, in de kern raken. Als therapeut leert u hoe u rouwenden zinvol kunt begeleiden in hun verlies- en rouwproces, rekening houdend met de levensfase van de cliënt. Daarbij gaat het niet om het wegwerken of oplossen van verdriet, maar om het proces van loslaten en verbinden, het integreren van het verlies in het leven, zonder de verbinding te verliezen.
U maakt kennis met theorieën van rouwverwerking, leert verlies te herkennen en samen met de cliënt de beweging gaande te houden die zo noodzakelijk is. U leert omgaan met de rouwemoties en hierop in te spelen. Zowel praktische oefening van interventies als zelfreflectie zijn hierbij belangrijk. Wat is uw visie op rouw en verlies? Wat zijn uw verwachtingen van uzelf als begeleider? Hoever durft u te gaan.